خصوصيات جسمي نوجوانان

خصوصيات جسماني و رواني اجتماعي نوجوانان

1.      افزايش ناگهاني و سريع رشد

2.      تكامل بهبود سيستم قبلي – تنفسي ، ظرفيت بي هوازي محدود است و قدرت تحمل آنان در برابر انباشتگي اسيدلاكتيك به تدريج در حال بهبود و افزايش است.

3.      توانايي حركتي ظريف و ريز به طور مداوم در حال پيشرفت و توسعه هستند.

4.      قسمت هاي مختلف بدن به صورت نامتناسب و به تعداد متفاوت از يكديگر رشد مي كنند.

5.      در اين دوره عضلات از نظر اندازه و حجم رشد كرده و بزرگتر مي شوند سپس قدرت افزايش مي يابد.

6.      در اين مرحله تغييرات گسترده اي در ميزان توليد ترشح هورموني وجود دارد.

7.      نوجوانان ، بسيار خود محور هستند و اغلب تصور مي كنند كه همواره تحت نظر يا برآورد يا ارزيابي هستند . اين موضوع ممكن است منجر به بوجود آمدن احساس ترس و واهمه از شكست و ناكامي در آنان شود.

8.      نوجوانان به تدريج در مورد توانايي هاي فكري و عقلي خود احساس اطمينان كرده و از اين نظر خود را باور مي كنند.

9.      مدت زمان توجه و تمركز آنها در حال افزايش است.

10.  مغز قادر است تا اطلاعات بصري را دقيق و سريع پردازش كند.

كيفيت فعاليت حركتي در سنين 11 تا 14 سالگي

1.      ورزشكاران بايد در انوع مختلفي از تمرينات رشته خاص ورزشي خود و همچنين ساير ورزشها شركت نمايند كه به آنها كمك مي كند تا زير بناء ورزشي خود را بهتر و مستحكم تر پايه ريزي كنند.

2.      در اين مرحله حجم و شدت تمرينات بايد به تدريج افزايش يابد.

3.      تمرينات بايد طوري طراحي شوند كه ورزشكاران را با تدابير و تاكتيك هاي پايه و اساسي آشنا كنند همچنين باعث توسعه و تقويت فرآيند پيشرفت و تكامل مهارتها شوند.

4.      در تمرينات توسعه و بهبود انعطاف پذيري،  هماهنگي و تعادل بايد مورد تأييد قرار گيرد.

5.      در طي جلسات تمرين و مسابقات بايد فرصت هايي را فراهم كنيم تا نوجوانان بتوانند عرض اندام كنند.

6.      از قرار دادن آنان در موقعيت هايي كه امكان تحقير  وجود دارد بپرهيزيد.

7.      تمرينات بايد طوري طراحي شوند كه قدرت عمومي آنان افزايش يابد. پايه ريزي و ايجاد زير بنا براي افزايش نيرو و قدرت در آينده در اين مرحله از رشد و پيشرفت ورزشكاران شروع مي شود. (تمرينات با استفاده از وزن بدن ، تكرار زياد تمرينات با وزنه كه با مقاومت پايين انجام شود)

8.      در اين مرحله تمرينات افزايش ظرفيت هوازي طراحي مي گردد تا در مرحله تخصصي شدن احتياجات و تقاضاهاي تمرين و مسابقه را پاسخ گو بوده و تحمل كنند.

9.      نوجوانان در اين مرحله با تمرينات بي هوازي و سبك روزمره آشنا شوند ليكن نبايداين تمرينات فشار بيش از حدي را بر سيستم انرژي اسيد لاكتيك بي هوازي آنها تحميل كند.

10.  از شركت دادن اين گروه سني در مسابقات و رقابت هايي كه فشار زيادي را به ساختمان بدن آنان وارد مي كند اجتناب كنيد.

11.  سعي شود در برنامه تمرينات تمركز حواس و كنترل توجه ورزشكاران را تقويت كنيد.

12.  ورزشكاران را در موقعيت هاي رقابتي شاد و مفرح قرار دهيد.

مرحله تخصصي شدن 15 تا 18 سالگي

در اين مرحله ورزشكاران قادر خواهند بود نيازها و تقاضاهاي تمرينات و رقابت هاي دشوارتر و شديد تر را تحمل كنند. بهترين و بيشترين تغييرات ايجاد شده در تمرينات، در طي اين مرحله اتفاق مي افتد. ورزشكاراني كه در مراحل گذشته در يك برنامه تمريني مناسب و جامع شركت كرده اند كه تأكيد آن بيشتر بر رشد و تكامل چند جانبه و كامل بوده است، در اين دوره مي توانند بيشتر انجام تمرينات و فعاليت هايي را شروع كنند كه هدف ويژه آنها، رشد و توسعه عملكردي  پيشرفته و برتر ، يعني رسيدن به مرحله اوج اجرا است.

خصوصيات جسماني و رواني در مراحل تخصصي شدن

1.      سيستم قلبي – تنفسي تقريباً در حال تكامل و رسيدن به اعلاي رشد خود بوده و در بعضي موارد كاملاً رشد كرده است و به حد نهايي خود رسيده است.

2.      در اين مرحله توانايي تمرين در سيستم اسيد لاكتيك بي هوازي وجود دارد.

3.      در اواخر اين دوره فرايند استخوان سازي تقريباً كامل مي شود.

4.      در اين شرايط سني نوجوان نياز دارد تا از سوي گروه و دوستان خويش شناخته شده و مورد پذيرش قرار گيرد.

5.      ظرفيت و توانايي عقلي و فكري مانند تفكر شناختي ، حافظه، تفكر واگرا، تفكر همگرا و ارزيابي و سنجش به مقدار زيادي عملكردي تر و كارآمد تر است.

6.      مهارت هاي تصميم گيري و هدايت و رهبري تكامل و پيشرفت بيشتري دارند.

كيفيت فعاليت هاي حركتي از سنين 15 تا 18

رشد و پيشرفت ورزشكاران را در طي اين مرحله به دقت كنترل كنيد در اين مرحله ورزشكاران تدابيري را براي پاسخگويي به نيازها و تقاضاي هاي جسماني و رواني افزايش تمرين و مسابقه طراحي كرده و يا توسعه خواهند داد. ليكن آنها هنوز نسبت به مشكلات و مسائل جسماني و رواني ناشي از پر تمريني حساس يا ضعيف و آسيب پذير هستند.

1.      تمرينات بايد طوري طراحي شوند كه توانايي هاي حركتي عمده و اصلي ورزشي مانند قدرت ، ظرفيت بي هوازي،  هماهنگي هاي ويژه و انعطاف پذيري پويا را اصلاح كرده و توسعه دهند.

2.      شدت تمرين بايد سريع تر از حجم آن افزايش يابد با اين وجود هنوز هم اين افزايش بايد به تدريج و نسبتاً آرام صورت گيرد. ورزشكاران بايد آمادگي لازم براي انجام فعاليت يا مهارت ويژه با نظم و هماهنگي و سرعت صحيح و مناسب داشته باشند. تمرينات بايد كاملاً مشابه اعمال و فعاليتهايي باشد كه در طي مسابقه اتفاق مي افتد. خستگي، پيامد طبيعي تمرينات شديد است. ولي ضرورت دارد كه از رسيدن ورزشكاران به وضعيت فرسودگي و ناتواني جلوگيري كرد.

3.      ورزشكاران را در فرصت هاي ممكن و پيش آمده در تصميم گيري ها شركت دهيد.

4.      تمرينات چند جانبه و كامل ، در اين سن و مرحله بويژه در مرحله آمادگي عمومي در هر فصل تمرين، بايد مورد تأكيد باشند. با وجود اين بيشترين اهميت به ويژه طي دو مرحله ي آمادگي اختصاصي و مسابقات بايد بر تخصصي شدن و به كارگيري روش هاي تمريني و تكنيك هايي باشد كه باعث افزايش بازده و بهبود كارايي در رشته ي ورزشي منتخب مي شوند.

5.      ورزشكاران را تشويق كنيد تا با برخي از جنبه هاي نظري و علمي تمرينات آشنا شوند.

6.      افزايش و توسعه ي قدرت، بايد در پاسخ به نيازهاي اختصاصي ورزش شروع شود. پرورش و تقويت عضلاتي كه در هنگام اجراي مهارت هاي تكنيكي بيشتر مورد استفاده قرار مي گيرند(عضلات اصلي) بايد در اين مرحله تأكيد شود. ورزشكاراني كه با وزنه كار مي كنند، مي توانند در اين مرحله تمريناتي را شروع كنند كه مستلزم تعداد تكرار هاي كمتر با وزنه هاي سنگين تر هستند. با وجود اين ، تمرينات قدرتي بيشينه كه طي آنها حداكثر 4 تكرار در تمرين قابل اجرا است، به ويژه براي ورزشكاراني كه هنوز در حال گذراندن مرحله ي رشد خود هستند، توصيه نمي شود.

7.      در اين مرحله ، افزايش ظرفيت هوازي براي همه ي ورزشكاران توصيه مي شود.

8.      به تدريج ، حجم و شدت تمرينات بي هوازي را افزايش دهيد. در اين مرحله ورزشكاران قادر خواهند بود تجمع و انباشتگي اسيد لاكتيك را بهتر تحمل كنند.

9.      تكنيك هاي ورزشي ورزشكاران خود را اصلاح و تكميل كنيد. تمرينات ويژه اي را انتخاب كنيد كه در طي اجراي اين تمرينات ، مهارتها از نظر بيو مكانيكي صحيح و پر بازده و از نظر فيزيولوژيكي ، مؤثر و كارآمد باشند. مهارتهاي تكنيكي دشوار و پيچيده بايد به طور مداوم در طي جلسات تمرين، اجرا شود و در برنامه ي تمرينات تاكتيكي ويژه جاي گرفته و در مسابقات نيز به كار روند.

10.  تاكتيك هاي فردي وگروهي را توسعه دهيد. همچنين در اين مرحله، ورزشكاران بايد خصوصيات خلاقيت و نوآوري، خويشتن داري، شور و هيجان، برتري طلبي، رعايت اصول اخلاقي و بازي جوانمردانه را در شرايط مسابقه و رقابت از خود نشان دهند.

11.  به تدريج تعداد مسابقات و رقابت ها را افزايش دهيد به گونه اي كه در پايان اين مرحله ورزشكاران بتوانند به طور مكرر و پي در پي ، همانند يك ورزشكار بزرگسال، رقابت كرده و مسابقه دهند. همچنين در اين مرحله، اهميت دارد كه اهداف و مقاصدي را براي مسابقات تعيين كنيد كه بر توسعه ي مهارتهاي اختصاصي، تاكتيك هاي فردي و گروهي و توانايي هاي حركتي متمركز باشند. اگر چه در اين مرحله كسب نتيجه و برنده شدن، بيش از گذشته اهميت دارد، اما با وجود اين ، نبايد بيش از حد بر آن تأكيدكرد.

12.  ورزشكاران بايد در اين مرحله، تمرينات ذهني و فكري را نيز همپا با ساير تمرينات انجام دهند. همچنين بايد فعاليتها و تمريناتي براي آنها طراحي و اجرا گردد كه باعث رشد و تقويت تمركز حواس، كنترل توجه، تفكر مثبت (خوش بيني)، خود تنظيمي، قدرت تجسم (پيش بيني) و افزايش انگيزه ي آنان شده و بدين شكل، عملكرد ورزشكاران را به ويژه در رشته ي ورزشي تخصصي، بهبود بخشند.

13.  در اواخر اين مرحله ورزشكاران نبايد در تكنيك هاي اصلي و عمده مشكل خاصي داشته باشند. بنابراين مربي مي تواند به تدريج در اين مرحله از قالب معلم و آموزش دهنده ، بيرون آمده و نقش اصلي خود را به عنوان يك مربي بر عهده بگيرد.

                                                                گروه آموزشي تربيت بدني استان

                                                                                           تابستان 85

 كودكان بازي و تفريح را دوست دارند و از فعاليت بدني لذت مي برند، مطالعات مختلف نشان مي دهد كه اولين انگيزه و مهم ترين دليل شركت كودكان در ورزش ، تفريح نمودن است. كودكان بيش تر از عوامل دروني مثل تفريح و سرگرمي و بهبود مهارتهاي خود لذت مي برند و عوامل اجتماعي مثل با دوستان بودن براي آنها اهميت متوسطي دارد. لذا پيشنهاد مي شود كه والدين و مربيان شركت در فعاليتهاي ورزشي را براي كودكان طوري برنامه ريزي نمايند كه با خصوصيات جسماني و رواني آنها متناسب باشد.

چگونگي استفاده از تمرين هوازي در كودكان

نتايج تحقيقاتي كه اثر اين نوع تمرين را بر افزايش توان هوازي كودكان مورد بررسي قرار داده اند تغييرات حداكثر اكسيژن مصرفي كودكان در اثر تمرينات هوازي را كم تا متوسط نشان داده اند  و برتوسعه توانايي هاي حركتي و افزايش انگيزش تأكيدكرده اند.

تمرين قدرتي در كودكان

تعداد زيادي از تحقيقات نشان مي دهند كه تمرين قدرتي براي كودكان مؤثر و بي خطر است. افزايش قدرت كودكان بيش تر حاصل سازگاري عصبي- عضلاني است و هايپرتروفي عضلاني در اثر اين تمرينات بسيار كم است. در تمرين پذيري كودكان تفاوت جنسي ديده نشده است. افزايش مقاومت و شدت تمرين در كودكان بايد به آرامي و به تدريج صورت گيرد و برنامه تمرين قدرتي بايد به دقت ، نظارت و كنترل شود. تمام وسايل بايد متناسب  با اندازه كودك انتخاب شود. مقاومت مورد استفاده بايد هميشه كمتر از حداكثر مقاومتي (80-60 درصد)  كه كودك مي تواند بلند كند باشد. كودك هميشه بايد مقاومتي را استفاده كند كه بتواند حركت را 6 تا 10 بار با تكنيك صحيح تكرار كند. مورد تأييد ترين تمرينات، تمريناتي است كه در آن از وزن خود كودك استفاده مي شودمثل شناي سوئدي و بارفيكس. پيشنهاد مي شود كه تمرين قدرتي همراه با تمرينات انعطاف پذيري انجام شود. هدف از تمرينات قدرتي براي كودكان بهبود اجرا، يادگيري اصول تمرين قدرتي بي خطر، تعادل و كاهش آسيب است.

كيفيت فعاليتهاي حركتي كودكان

1.     براي كودكان بازي هاي پر تحرك گروهي را كه نظام ساده اي دارند و نشاط مي آفرينند تدارك ببينيد.

1. نشستن يا ايستادان و بي حركتي بيش از اندازه (بيش تر از 5 تا 10 دقيقه) براي كودكان سبب كسالت و خستگي و يا حالات عصبي مي شود. فعاليتهايي كه براي كودك تنظيم مي شود بايد به گونه اي باشد كه او را به تحرك وادار سازد.
2. فعاليتهاي موزون همراه با صداي طبل ، سوت،  زدن دو چوب بر يكديگر و يا درصورت امكان استفاده از نوارهاي موسيقي مناسب به هماهنگي اعصاب و عضلات و كنترل و تعادل بيش تر بدن منجر مي شود.
3. مسابقه هاي ساده و بدون شدت و فشار رادر  برنامه منظور كنيم. اما بايد توجه داشته باشيد كه كودك در اين سن هنوز نمي تواند شكست را تحمل كند.
4. استفاده از حركات ابداعي متنوع سبب توسعه شناخت كودك نسبت به حركات بدني مي شود.
5. براي كودكان كلاسهاي اول و دوم فعاليتهايي چون دويدن، پريدن، لي لي و جست و خيز را براي فعاليت عضلات بزرگ تدارك ببيند.
6. سعي كنيد با استفاده از حركات متنوع و حركات موزون كودك را با تفاوتهاي پائين و بالا و آرام و سريع، ملايم و شديد و سبك و سنگين آشنا كنيد.
7. پيش از انجام دادن بازي وضعيتهاي حركتي و تاكتيكهاي ساده بازي چون گول زدن و چرخيدن را به طور ساده تشريح كنيد. فعاليتهاي اين دوره را بر اساس علاقه،  لذت و نشاط كودكان برنامه ريزي كنيد.